بررسی برخی ویژگی های زیستی ماهی بلیزم (barbus lacerta heckel, 1843)در رودخانه بی بی سیدان سمیرم

چکیده در این تحقیق برخی از خصوصیات زیست شناسی ماهی بلیزم یا سس ماهی کورا (barbus lacerta heckel, 1843) در رودخانه بی بی سیدان سمیرم از مرداد 1389 تا تیر 1390 به صورت ماهیانه مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور 445 قطعه ماهی (143: ماده، 218: نر و 84: نابالغ) با استفاده از الکتروشوکر، تور پره و سالیک صید گردید. نمونه ها پس از صید همراه با یخ به آزمایشگاه منتقل شدند و سپس مورد کالبدگشایی و زیست سنجی قرار گرفتند. به منظور مطالعات بافت شناسی، بافت گنادها پس از نمونه برداری در محلول فرمالین 10? تثبیت شد و با استفاده از روش های استاندارد بافت شناسی، آبگیری و در واکس پارافین قالب گیری شدند. پس از آن، برش عرضی به ضخامت 6 – 5 میکرون از آنها تهیه شد و سپس با هماتوکسیلین و ائوزین رنگ آمیزی صورت گرفت و در پایان، به وسیله میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفتند. دامنه طولی ماهیان ماده بین 4/6 تا 3/23 سانتی متر و دامنه وزنی 65/2 تا 17/123 گرم و در نرها دامنه طولی 7/5 تا 4/18 سانتی متر و دامنه وزنی 02/2 تا 82/58 گرم اندازه گیری شد.گروه سنی برای جنس ماده 0+ تا 7+ و برای نرها 0+ تا 4+ متغیر بود. رابطه رگرسیون طول–وزن ( 9831/0 =2r ) 7566/2 l 0271/0 = w (نرها)، ( 9896/0 = 2r)8909/2 l 0203/0 = w (ماده ها) و (9586/0 = 2r)7354/2l 0303/0 = w (کل ماهی ها) به دست آمد. مقدار ضریب رگرسیونی (b) در نرها، ماده ها و نیز کل ماهی ها کمتر از 3 محاسبه شد که بر اساس آزمون پائولی با 3 =b اختلاف معنی داری داشته (p< 0.05) و بیانگر الگوی رشد آلومتریک منفی در هر دو جنس نر و ماده و کل ماهی ها می باشد. نسبت جنسی کل نمونه ها (نر به ماده) 1 : 52/1 به دست آمد که آزمون مربع کای تفاوت معنی داری را بین دو جنس نشان داد (p< 0.01). میانگین فاکتور وضعیت (cf) در هر دو جنس و نیز کل ماهی ها در طول ماه های مختلف تفاوت آماری معنی داری را نشان داد (p< 0.05) اما با مقایسه این شاخص در هر دو جنس اختلاف معنی داری مشاهده نشد. متوسط طول نسبی روده (rlg) در تمام نمونه ها (میانگین ± خطای استاندارد) 007/0±967/0 به دست آمد که نشان دهنده تغذیه گوشت خواری در این گونه می باشد. تغییرات مقادیر شاخص شدت تغذیه (gsi) در ماده ها در طول سال معنی دار نبود (p> 0.05) اما در نرها و کل ماهی ها تفاوت معنی داری را نشان داد (p< 0.05). میانگین شاخص تهی بودن دستگاه گوارش (vi) در تمام نمونه ها 269/24 محاسبه شد؛ در واقع بیانگر آن است که بلیزم به-طور کلی گونه ای نسبتاً پرخور محسوب می شود. مقایسه مقادیر این شاخص نیز در طول ماه های سال اختلاف معنی داری را نشان داد (p< 0.05). بیشترین مقدارشاخص گنادوسوماتیک gsi%)) در هر دو جنس نر و ماده در ماه فروردین مشاهده شد. بررسی مقادیر gsi% و شاخص هپاتوسوماتیک (hsi) در طول ماه های مختلف اختلاف معنی داری را در هر دو جنس نشان داد (p< 0.05) اما روند هماهنگی بین تغییرات مقادیرgsi% و hsi مشاهده نشد. متوسط هم آوری در 24 قطعه ماهی 670 ± 8097 عدد به دست آمد اما همبستگی بین هم آوری و طول و وزن معنی دار نبود (r2< 0.5). متوسط قطر تخمک ها برابر با 006/ ± 466/0 میلی-متربود؛ کمترین و بیشترین مقدار قطر تخمک 03/0 و 25/2 میلی متر اندازه گیری شد. با توجه به نتایج به دست آمده از مطالعات بافت-شناسی، 7 مرحله رسیدگی جنسی شامل: نابالغ، در حال بلوغ، در حال توسعه، پیشرفته، رسیده (آماده تخمریزی)، در حال تخمریزی و تخمریزی کرده در ماهیان مورد آزمایش مشاهده گردید. به طور کلی و باتوجه به نتایج حاصل از gsi%، قطر تخمک ها و مطالعات بافت شناسی دوره تخمریزی بلیزم از فروردین تا مرداد و اوج آن در فروردین به دست آمد.